Najstarsze znaleziska archeologiczne w gminie Kałuszyn pochodzą z trzeciego wieku przed naszą erą. Od czasów średniowiecza tereny wchodziły w skład Ziemi Liwskiej. Dzięki staraniom możnego rodu Opackich, w 1718 roku Kałuszyn otrzymał prawa miejskie. Nadał je król August II na Sejmie w Grodnie. Właścicielami miejscowości byli kolejno: Kałuscy, Orzeccy, Opaccy, Rudzińscy, Różanieccy i Zamoyscy. Ostatnim dziedzicem Kałuszyna był Aleksander Wątróbski.
Miasto ma bogatą przeszłość historyczną. W czasie kampanii napoleońskiej zostało zniszczone. Podczas powstania listopadowego trzykrotnie doszło do walk w mieście. Kałuszynianie brali również czynny udział w powstaniu styczniowym. W czasie kampanii obronnej w dniach 12-13 września 1939 r. I Dywizja Piechoty Legionów im. Józefa Piłsudskiego stoczyła pod Kałuszynem zwycięski bój z 44 pułk 11 DP oraz elementami DPanc. „Kempf”. W 1991 roku Kałuszyn przystąpił do Stowarzyszenia Miast Pokoju. Z ziemią kałuszyńską związanych jest wiele interesujących przekazów historycznych.
ZABYTKI KAŁUSZYNA
- Kościół p.w. Najświętszej Marii Panny zbudowany w latach 1889-1897 wg projektu Józefa Dziekońskiego (w ołtarzu głównym obraz pędzla M. Andriollego).
- Plebania - budynek murowany z II poł. XIXw.
- Poczta - murowana, parterowa z końca XIXw., odrestaurowana w 1993 r.
- Budynek Ochotniczej Straży Pożarnej z 1918 r.
- Ratusz w Kałuszynie.
- Kamieniczki z przełomu XIX i XXw. przy ul. Warszawskiej.
- Budynek Dawnej Elektrowni w Kałuszynie
- Izba Pamięci w Gimnazjum
- Kaplica w Olszewicach
- Kaplica w Milewie
- Zespół Dworski w Gołębiówce
- Zespół Dworsko Folwarczny w Sinołęce
- Zespół dworski w Sinołęce
